Дэлхийн хамгийн, цагаан хэрэм
Цагаан хэрэм
Дэлхийн хамгийн том барилга байгууламжийн нэг болох Цагаан хэрэм нь 8,500 милийн (8,850 км) урт гэж олон нийт үздэг. Гэсэн ч Хятадын судалгаагаар энэ урт нь 13,170 миль (21,200 км) байна гэж мэдэгджээ. МЭӨ 7-р зуунд ажил эхэлсэн бөгөөд хоёр мянган жилийн турш үргэлжилжээ. Хэдийгээр “хана” гэж нэрлэдэг боловч уг байгууламж нь суналтын хувьд хоёр зэрэгцээ ханан дээр суурилдаг. Нэмж дурдахад, харуулын болон хуарангийн цамхгууд нь хамгаалалтын цамхаг юм. Хэдийгээр халдлага, дайралтаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор барьсан боловч хана нь бодит аюулгүй байдлыг хангаж чадахгүй байв. Үүний оронд энэ нь илүү их “улс төрийн сурталчилгаа” болж байсан гэж судлаачид тэмдэглэжээ.
2. Чичен Итза / Chichén Itzá/
Чичен Итза бол МЭ 9-10-р зуунд цэцэглэн хөгжиж байсан Мексикийн Юкатаны хойг дахь Майячуудын хот юм. Тальтекуудын хүчтэй нөлөөнд автсан Майягийн омог Итзагийн дор хэд хэдэн чухал хөшөө, сүм хийд баригджээ. Хамгийн алдартай нь Эль Кастилло (“Шилтгээн”) пирамида байдаг. Майяачуудын одон орон судлах чадварыг гэрчлэх энэхүү байгууламж нь нарны жилийн хоногийн тоогоор нийт 365 шаттай байдаг. Хавар, намрын өдөр шөнө тэнцдэг үеэр жаргаж буй нар пирамид дээр тусахад, хойд шатаар гулсаж буй могойн дүр харагддаг; ёроолд нь чулуун могойн толгой байдаг. Гэсэн хэдий ч тэнд амьдрал нь ажил, шинжлэх ухаан дан байгаагүй юм. Чичен Итза бол Америк тивийн хамгийн том трахтли (спортын талбайн нэг төрөл) юм. Тэр талбайд оршин суугчид Колумбын өмнөх Месоамерикад түгээмэл тархсан зан үйлийн бөмбөгт тоглоом тоглодог байв.
3. Петра
Иорданы эртний Петра хот нь алслагдсан хөндийд байрладаг бөгөөд элсэн чулуун уулс, хадан цохионы дунд оршдог. Энэ нь Мосегийн чулууг цохиж, ус урсаж байсан газруудын нэг байсан гэж таамаглаж байв. Хожим нь Арабын овог болох Набатейчууд үүнийг өөрийн нийслэл болгосон бөгөөд энэ хугацаанд цэцэглэн хөгжиж, ялангуяа халуун ногооны худалдааны чухал төв болжээ. Набатейчууд нарны шилжилтийн үед өнгө нь өөрчлөгддөг байхаар сийлбэрлэгчид орон сууц, сүм хийд, булшнуудыг элсэн чулуугаар өөлсөн гэж тэмдэглэжээ. Нэмж дурдахад тэд цэцэрлэг, газар тариалан эрхлэх боломжийг олгодог усны систем барьсан. Петра оргил үедээ 30,000 хүн амтай байсан гэсэн мэдээлэл байдаг. Худалдааны зам солигдоход тул хотын хүн ам буурч эхэлсэн. МЭ 363 онд болсон томоохон газар хөдлөлт нь илүү их асуудлуудыг авчирсан бөгөөд 551 онд дахин чичирхийлсний дараа Петра аажмаар орхигджээ. 1912 онд дахин нээсэн боловч 20-р зууны сүүлч хүртэл археологичид үүнийг тоохгүй орхиж байсан бөгөөд хотын талаар олон асуулт одоог хүртэл байсаар байна.
4. Мачу Пикчу
Перугийн Кузко орчмын Инкан хэмээх энэ газрыг 1911 онд Хирам Бингхэм “нээсэн” бөгөөд тэр нь 16-р зууны Испанийн ноёрхлын эсрэг бослогын үеэр ашиглагдаж байсан Инканы нууц бэхлэлт Вилкабамба гэж үзжээ. Хэдийгээр хожим нь энэ тодорхойлолтыг няцааж байсан ч Мачу Пикчуг яах гэж барьсан нь эрдэмтдийг төөрөлдүүлсээр л байна. Бингэм энэ газарт ариун явдлын төлөө тангараг өргөж, чуулганд амьдардаг “Нарны онгонууд” гэж нэрлэгддэг эмэгтэйчүүд амьдардаг гэж үздэг байв. Бусад нь энэ газрыг мөргөлийн газар байсан болов уу гэж боддог бол зарим нь хааны орогнох байр гэж үздэг. Мэдэгдэж байгаа зүйл бол Мачу Пикчу бол Колумбын өмнөх цөөн хэдэн томоохон балгаснуудын нэг юм. (Бараг бүрэн бүтэн байсан). Андын нуруунд харьцангуй тусгаарлагдсан хэдий ч газар тариалангийн дэнж, плазм, суурьшлын бүс, сүм хийдтэй.
5. Гэтэлгэгч Христийн хөшөө
Христийн аврагч, Есүсийн агуу хөшөө нь Рио-де-Жанейро дахь Корковадо уулын орой дээр зогсдог. Түүний гарал үүсэл нь Дэлхийн нэгдүгээр дайны дараахан Бразилчууд “бурхангүй байдлын давлагаанаас” айж байсан үеэс эхлэлтэй. Хейтор да Силва Коста, Карлос Освальд, Пол Ландовски нар дизайныг гаргасан хөшөөг тэд санал болгов. Барилгын ажил 1926 онд эхэлсэн бөгөөд таван жилийн дараа баригдаж дуусжээ. Үүний үр дүнд бий болсон хөшөө нь 98 фут (30 метр) өндөр бөгөөд түүний суурийг оруулалгүйгээр 26 фут (8 метр) өндөр бөгөөд сунгасан гар нь 92 фут (28 метр) урт байв. Энэ бол дэлхийн хамгийн том Art Deco (1920-1930-аад оны урлагийн хэв маяг) уран баримал юм. Гэтэлгэгч Христ нь төмөр бетоноор хийгдсэн бөгөөд ойролцоогоор зургаан сая хавтангаар хучигдсан байдаг. Зарим талаар эргэлзээгүйгээр хөшөө нь аянгад цохиулж байсан бөгөөд 2014 онд шуурганы үеэр Есүсийн баруун эрхий хурууны үзүүр гэмтсэн байдаг.
6. Колизей (Colosseum)
Ром дахь Колизейг I зуунд Эзэн хаан Веспасяны зарлигаар барьсан. Энэ нь 50,000 үзэгчдийг багтаах чадвартай байсан бөгөөд олон янзын үйл явдлыг үздэг байв. Магадгүй хамгийн алдартай нь гладиаторуудын тулаан байсан ч амьтадтай тулалдах эрчүүд бас түгээмэл байсан. Нэмж дурдахад тэнгисийн цэргийн бэлтгэлд зориулж Колизейд ус шахдаг байсан. Гэсэн хэдий ч Христэд итгэгчид тэнд арслан руу шидэгдэж алагддаг байсан гэх маргаан байдаг. Зарим тооцоогоор Колизейд 500,000 орчим хүн нас баржээ. Нэмж дурдахад тэнд маш олон амьтдыг алдаг байсан тул зарим зүйл устаж үгүй болсон гэсэн мэдээлэл байдаг.
7. Таж-Махал
Энэтхэгийн Агра хотод байрлах энэхүү бунхан цогцолбор нь дэлхийн хамгийн гайхамшигтай дурсгалт газруудын нэгд тооцогддог бөгөөд магадгүй Мугалын уран барилгын хамгийн сайн жишээ байх. Эзэн хаан Шах Жахан (1628–58 онд хаанчилсан) 1631 онд 14 дэх хүүхдээ төрүүлж байхдаа нас барсан эхнэр Мумтаз Маальд (“Сонгогдсон нэгэн”) хүндэтгэл үзүүлэх зорилгоор барьсан юм. Тусгаарлах усан сантай асар том цэцэрлэг бүхий цогцолборыг барихад 22 жил, 20,000 ажилчин шаардагдсан. Энэхүү бунхан нь хагас үнэт чулуу бүхий цагаан гантиг чулуугаар хийгдсэн бөгөөд геометрийн болон цэцгийн хээ угалзыг дүрсэлжээ. Түүний сүрлэг төв бөмбөгөр оройг дөрвөн жижиг бөмбөгөр орой хүрээлсэн байдаг. Зарим мэдээллээр Шах Жахан хар гантигаар урласан
